gorkemgoknar/tr_ted_talk_translated · Datasets at Hugging Face

text stringlengths 0 1.17k
ve tahmin edebilir misiniz bir kucuk pedal doldurucumuz da var gerekirse
ve tahmin edin eger butun bunlar basarisiz olursa eger calisan bir pili olan araba bulabilirseniz takin ve calisiyor sonra ihtiyaclariniza uygun degisiklikler yapabilirsiniz
istediginiz bir dis ameliyati mi genel cerrahi mi istersiniz
aletlere karar verin sarf malzemeleriyle doldurun
su siralar oksijen uzerinde calisiyoruz oksijen sevkiyati
oksijen sevkiyati teknolojileri yeni degil
oksijen yogunlastiricilar cok eski teknoloji yeni olan ve birkac ay icinde sahip olacagimiz umarim bu ayni yenilenebilir enerji sistemini kullanabilme yeterliligi gerekli yerde oksijeni uretebilmek icin zeolite yeni degil zeolite havadaki nitrojeni ayristiriyor ve nitrojen havanin % 78 &apos i
eger nitrojeni cikarirsaniz geriye ne kalir oksijen
yeni degil bizim yaptigimiz teknolojiyi uygulamak
bunlar cihazimin ya da cihazimizin temek ozellikleri
bunu ozel kilan sey
kazandigi oduller disinda tasinabilir ve serifikali kayitli mhra ve ce isareti bilmeyenler icin birlesik devletlerdeki fda &apos in avrupa &apos daki karsiligi
eger bunu piyasadakilerle karsilastirirsaniz fiyat olarak buyukluk olarak ve kullanim kolayligi ve karmasiklik olarak
bu resim gecen sene cekildi
bunlat benim mezuniyetimde sinif arkadaslarim 1986
bu su beyfendinin potomac &apos taki evindeydi maryland &apos i bilenler icin soyledim
cogumuz disaridayiz ve herkes hans &apos tan aldigim kucuk birsey hans rosling adamim eger harf buyuklugu en cok neyin dikkat cektigini gosteriyorsa burada problem var bizim afrikali cozumlere intiyacimiz var afrikaya uygun kulture bakin insanlara bakin ne kadar paralari olduguna bakin
afrikalilar bunu bir tutkuyla yapacaklar umut ediyorum
ve kucuk bir seyden cokca lazim fedakarlik
bunu yapmak zorundasiniz afrikalalilar bunu yapmak zorunda digerlerinin yardimiyla
tesekkur ederim
alkislar
i̇nsan beynini özel kılan nedir
neden diğer hayvanlar bizi incelemiyor da biz onları inceliyoruz
i̇nsan beyni diğer beyinlerin sahip olmadığı neye sahip diğer beyinlerin yapamadığı neyi yapabiliyor
10 yıl önce bu sorulara ilgi duymaya başladığımda bilim insanları farklı beyinlerin nelerden oluştuğunu bildiklerini sanıyorlardı
ellerinde çok az kanıt olmasına rağmen bir çok bilim insanı insan beyni dahil bütün memeli beyinlerinin aynı şekilde her zaman beynin büyüklüğüyle orantılı sayıda nöronlardan oluştuğunu düşünüyorlardı
bu demek oluyor ki aynı boyutta 400 gram ağırlığındaki 2 beyin aynı sayıda nörona sahip olmalıdır
eğer nöronlar beynin fonksiyonel bilgiişleme üniteleriyse bu iki beynin sahibi de benzer bilişsel yeteneklere sahip olmalıdır
oysa ki biri şempanze diğeri de inek beyni
belki inekler gerçekten de çok zengin bir zihinsel hayata sahiplerdir ve çok zeki oldukları için de bunu bizim fark etmemize izin vermiyorlardır ( ) ve biz onları yiyoruz
bence çoğu insan şempaze davranışlarının ineklerden çok daha karmaşık ayrıntılı ve değişken olduğuna katılacaktır
bu &quot &quot tüm beyinler aynı şekilde çalışır &quot &quot senaryosunun pek doğru olmadığının ilk göstergesidir
diyelim ki bu teori doğru
eğer tüm beyinler aynı şekilde çalışsaydı ve siz hayvanları beyinlerinin boyutları arasındaki farka göre karşılaştırsaydınız büyük beyinler küçük beyinlerden daha fazla nörona sahip olmalıydı ve beyin büyüklüğü arttıkça daha fazla bilişsel yeteneğe sahip olması beklenirdi
yani en büyük beyin en zeki beyindir
ve kötü haber geliyor bizim beynimiz dünyanın en büyük beyni değil
bu epey can sıkıcı gözüküyor
bizim beynimiz 12 ile 15 kg arasında ama fil beyni 4 ile 5 kg arasında ve balina beyni 9 kg &apos a kadar çıkabilir bu da bilim adamlarının bilişsel işlevlerimizi açıklamak için çareyi &quot &quot bizim beynimiz özel olmalı &quot &quot demekte bulmasının nedenidir
kurala aykırı birşey gerçekten sıradışı olmalı
onlarınki daha büyük olabilir ama bizimki daha iyi daha iyi olması normal örneğin bedenimize oranla olması gerekenden çok daha büyük bir serebral kortekse sahibiz
böylece bize sağladığı ekstra korteks alanı vücudu düzenlemekten çok daha ilginç şeyler yapmak için kullanılabilir
beyin büyüklüğü genellikle vücut büyüklüğünü takip eder
yani vurgulamak istediğim şey bizim beynimizin büyük insansı maymunların beyinleriyle karşılaştırdığımızda daha büyük olması
goriller bizden 23 kat daha büyüktür bu yüzden beyinleri de bizimkilerden daha büyük olmalı ama öyle değil
bizim beynimiz goril beyninin 3 katı büyüklüğünde
ayrıca insan beyni kullandığı enerji miktarı bakımından da özel görünüyor
ağırlığı vücudumuzun yalnızca yüzde 2 si olmasına rağmen günlük enerji ihtiyacımızın yüzde 25 ini kullanıyor
bu 2000 kalorinin 500 ünü sadece beyninizi çalışır halde tutmak için kullandığınız anlamına geliyor
pekala insan beyni olması gerektiğinden daha büyük kullanması gerektiğinden daha fazla enerji kullanıyor bu yüzden özel
ve burası hikayenin beni rahatsız etmeye başladığı nokta
biyolojide tüm hayvanlara ve genel olarak hayata uygulamak için kurallar ararız neden evrimin kuralları herkese uygulanırken bize uygulanmamış
belki de problem tüm beyinlerin aynı şekilde çalıştığı varsayımıydı
belki aynı boyuttaki 2 beyin aslında çok farklı miktarlarda nöron içeriyorlardı
belki çok büyük beyin normal boyutlu bir beyinden çok daha fazla nöron içermek zorunda değildi
belki insan beyni özellikle serebral korteks boyutundan bağımsız olarak tüm beyinlerden daha fazla nöron içeriyordu
o zaman cevaplanması gereken şu soru bence oldukça önemlidir i̇nsan beyninde kaç nöron var ve diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında ne durumda
şimdi 100 milyar nörona sahip olduğumuzu bir yerlerde görmüş ya da okumuş olabilirsiniz 10 yıl önce çalışma arkadaşlarıma bu sayının nereden geldiğini bilip bilmediklerini sordum
kimse bilmiyordu
sayı hakkındaki esas kaynağı bulmak için literatürü taradım ama bütün aramalarıma rağmen asla bulamadım
aslında hiç kimse insan beynindeki ya da başka bir beyindeki nöron sayısını hesaplamamış gibi görünüyor
sonra beyindeki hücreleri saymak için kendi yöntemimle çıkageldim aslında beyni eriten bir çözücüden ibaretti
bu şu şekilde çalışıyor bir beyni ya da beynin parçasını alıp onu çözülmesi için bir deterjanın içine koyun bu hücre zarlarına zarar verir ama hücre çekirdeği sağlam bir şekilde kalır böylece serbest hücre çekirdeklerinin olduğu bir süspansiyon elde edersiniz bunun gibi görünecektir berrak bir çorba gibi
bu çorba daha önce bir fareye ait olan bir beynin tüm hücre çekirdeklerini barındırıyor
bu çorbanın güzelliği şurada siz bu çorbayı çalkalayarak hücre çekirdeklerini homojen bir sıvı haline dönüştürebilirsiniz böylece mikroskop altında homojen sıvının 45 örneğine baktığınızda hücre çekirdeklerini sayarak sıvının geri kalanında kaç hücre olduğunu söyleyebilirsiniz
bu basit anlaşılır ve gerçekten hızlı
biz bu yöntemi kullanarak düzinelerce farklı türün beyinlerindeki nöron sayılarını hesapladık ve tüm beyinlerin aynı şekilde oluşmadığı sonucuna vardık
örnek olarak kemirgenleri ve primatları alalım büyük bir sıçan beyninde ortalama nöron boyutu artar ve beyin hızlı şekilde büyür ve boyut artışı nöron sayısı artışından çok daha fazla olur
ancak primat beyninde nöronların boyutu büyümeden nöron sayısında artış olur bu beyindeki nöronları arttırmak için oldukça verimli bir yol
sonuç ise primat beyni daima aynı boyuttaki sıçan beyninden daha fazla nörona sahiptir ve beyin büyüdükçe aradaki fark da artacaktır
peki ya bizim beynimiz
bizim beynimizde ortalama 16 milyarı serebral kortekste olmak üzere 86 milyar nöron vardır ve serebral korteksin bilinç mantıksal ve soyut muhakeme yeteneğinin merkezi olduğu düşünüldüğünde ve 16 milyar nöronun beynin diğer bölümlerinde bulunandan daha fazla sayıda olduğu düşünüldüğünde sanırım bu olağanüstü bilişsel işlevlerimiz için yapılabilecek en basit açıklama
fakat 86 milyar nöronun ne anlama geldiği kadar önemli değil
mesela beyin boyutu ile beyindeki nöron sayısı arasındaki ilişki matematiksel olarak tanımlayabiliriz ve eğer insan beyni sıçan beyni şeklinde düzenlenseydi nasıl görüneceğini hesaplayabiliriz
86 milyar nörona sahip bir sıçan beyni 36 kg ağırlığında olurdu
bu mümkün değil
o boyuttaki bir beyin kendi ağırlığı tarafından ezilirdi ve bu imkansız beyin 89 tonluk bir vücut tarafından taşınabilirdi
bunun bize benzediğini düşünmüyorum
bu bile neden sıçan olmadığımızı göstermeye yeter
i̇nsan beyni sıçan beyninin büyüğü değildir
sıçanla karşılaştırıldığımızda özel görünüyor olabiliriz evet ama sıçan olmadığımızı bildiğimiz için bu adil bir karşılaştırma olmaz
biz primatlarız yani adil karşılaştırma diğer primatlarla olandır
ve bu noktada eğer matematiğe dönersek 86 milyar nörona sahip normal bir primat beyninin 12 kg ağırlığında olması benimki gibi vücudunun 66kg olması benimle tamamen aynı beklenir ve bu bizi şaşırtıcı olmayan ancak çok önemli bir sonuca götürür ben bir primatım
ve herbiriniz birer primatsınız
ve darwin &apos de öyle
darwin in gerçekten buna memnun olacağını düşünmeyi seviyorum
onun beyni bizimkiler gibi diğer primatlarla aynı şekilde yapılmıştı
i̇nsan beyni olağanüstü olabilir evet ama nöron sayısı olarak özel değil
bu sadece büyük bir primat beyni
bence bu bize doğadaki yerimizi hatırlatması açısından çok alçak gönüllü ve çarpıcı bir düşünce
peki neden o kadar enerji harcıyor
diğer insanlar insan beyninin ve diğer türlerin beyinlerinin ne kadar enerji harcadığını hesapladı ve şimdi her bir beyinde kaç nöron var biliyoruz o zaman matematik yapabiliriz
ortaya çıkan şey insanların ve diğer canlıların beyinleri aynı miktarda enerji harcamaktadır günlük bir milyar nöron başına ortalama 6 kilokalori
yani beynin harcadığı toplam enerji basit bir şekilde nöron sayısıyla doğru orantılıdır ve incelersek insan beyninin tam da beklediğiniz kadar enerji harcadığı ortaya çıkar
beynin bu kadar fazla enerji harcamasının nedeni oldukça basit çünkü çok fazla sayıda nöron içeriyor ve primat olduğumuz için diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında vücut büyüklüğüne göre çok daha fazla nörona sahibiz bu da harcadığımız enerjiyle ilişkili ama özel olduğumuz için değil primat olduğumuz için
son olarak bu kadar olağanüstü nöron sayısına nasıl sahip olduk ve özellikle büyük insansı maymunlar bizden daha büyük olduklarına halde neden bizden daha büyük bir beyne ve daha fazla nörona sahip değiller
beynin bu kadar çok nörona sahip olmasının ne kadar pahalıya mal olduğunu fark ettiğimde belki basit bir sebebi vardır diye düşündüm
belki de sadece hem büyük bir vücuda hem de büyük bir beyne sahip olabilecek kadar enerji sağlayamıyorlardır
tekrar matematiğe dönelim
bir tarafta primatların çiğ besin yiyerek günlük ne kadar enerji kazandığını hesapladık ve diğer tarafta vücudun büyüklüğüne göre ne kadar enerji harcadıklarını ve nöron sayısına göre beyinlerinin ne kadar enerji harcadığını hesapladık ve belli miktarda beslenen primatın karşılayabileceği vücut büyüklüğü ile beyindeki nöron sayısı kombinasyonlarına baktık

ve tahmin edebilir misiniz bir kucuk pedal doldurucumuz da var gerekirse

ve tahmin edin eger butun bunlar basarisiz olursa eger calisan bir pili olan araba bulabilirseniz takin ve calisiyor sonra ihtiyaclariniza uygun degisiklikler yapabilirsiniz

istediginiz bir dis ameliyati mi genel cerrahi mi istersiniz

aletlere karar verin sarf malzemeleriyle doldurun

su siralar oksijen uzerinde calisiyoruz oksijen sevkiyati

oksijen sevkiyati teknolojileri yeni degil

oksijen yogunlastiricilar cok eski teknoloji yeni olan ve birkac ay icinde sahip olacagimiz umarim bu ayni yenilenebilir enerji sistemini kullanabilme yeterliligi gerekli yerde oksijeni uretebilmek icin zeolite yeni degil zeolite havadaki nitrojeni ayristiriyor ve nitrojen havanin % 78 &apos i

eger nitrojeni cikarirsaniz geriye ne kalir oksijen

yeni degil bizim yaptigimiz teknolojiyi uygulamak

bunlar cihazimin ya da cihazimizin temek ozellikleri

bunu ozel kilan sey

kazandigi oduller disinda tasinabilir ve serifikali kayitli mhra ve ce isareti bilmeyenler icin birlesik devletlerdeki fda &apos in avrupa &apos daki karsiligi

eger bunu piyasadakilerle karsilastirirsaniz fiyat olarak buyukluk olarak ve kullanim kolayligi ve karmasiklik olarak

bu resim gecen sene cekildi

bunlat benim mezuniyetimde sinif arkadaslarim 1986

bu su beyfendinin potomac &apos taki evindeydi maryland &apos i bilenler icin soyledim

cogumuz disaridayiz ve herkes hans &apos tan aldigim kucuk birsey hans rosling adamim eger harf buyuklugu en cok neyin dikkat cektigini gosteriyorsa burada problem var bizim afrikali cozumlere intiyacimiz var afrikaya uygun kulture bakin insanlara bakin ne kadar paralari olduguna bakin

afrikalilar bunu bir tutkuyla yapacaklar umut ediyorum

ve kucuk bir seyden cokca lazim fedakarlik

bunu yapmak zorundasiniz afrikalalilar bunu yapmak zorunda digerlerinin yardimiyla

tesekkur ederim

alkislar

i̇nsan beynini özel kılan nedir

neden diğer hayvanlar bizi incelemiyor da biz onları inceliyoruz

i̇nsan beyni diğer beyinlerin sahip olmadığı neye sahip diğer beyinlerin yapamadığı neyi yapabiliyor

10 yıl önce bu sorulara ilgi duymaya başladığımda bilim insanları farklı beyinlerin nelerden oluştuğunu bildiklerini sanıyorlardı

ellerinde çok az kanıt olmasına rağmen bir çok bilim insanı insan beyni dahil bütün memeli beyinlerinin aynı şekilde her zaman beynin büyüklüğüyle orantılı sayıda nöronlardan oluştuğunu düşünüyorlardı

bu demek oluyor ki aynı boyutta 400 gram ağırlığındaki 2 beyin aynı sayıda nörona sahip olmalıdır

eğer nöronlar beynin fonksiyonel bilgiişleme üniteleriyse bu iki beynin sahibi de benzer bilişsel yeteneklere sahip olmalıdır

oysa ki biri şempanze diğeri de inek beyni

belki inekler gerçekten de çok zengin bir zihinsel hayata sahiplerdir ve çok zeki oldukları için de bunu bizim fark etmemize izin vermiyorlardır ( ) ve biz onları yiyoruz

bence çoğu insan şempaze davranışlarının ineklerden çok daha karmaşık ayrıntılı ve değişken olduğuna katılacaktır

bu &quot &quot tüm beyinler aynı şekilde çalışır &quot &quot senaryosunun pek doğru olmadığının ilk göstergesidir

diyelim ki bu teori doğru

eğer tüm beyinler aynı şekilde çalışsaydı ve siz hayvanları beyinlerinin boyutları arasındaki farka göre karşılaştırsaydınız büyük beyinler küçük beyinlerden daha fazla nörona sahip olmalıydı ve beyin büyüklüğü arttıkça daha fazla bilişsel yeteneğe sahip olması beklenirdi

yani en büyük beyin en zeki beyindir

ve kötü haber geliyor bizim beynimiz dünyanın en büyük beyni değil

bu epey can sıkıcı gözüküyor

bizim beynimiz 12 ile 15 kg arasında ama fil beyni 4 ile 5 kg arasında ve balina beyni 9 kg &apos a kadar çıkabilir bu da bilim adamlarının bilişsel işlevlerimizi açıklamak için çareyi &quot &quot bizim beynimiz özel olmalı &quot &quot demekte bulmasının nedenidir

kurala aykırı birşey gerçekten sıradışı olmalı

onlarınki daha büyük olabilir ama bizimki daha iyi daha iyi olması normal örneğin bedenimize oranla olması gerekenden çok daha büyük bir serebral kortekse sahibiz

böylece bize sağladığı ekstra korteks alanı vücudu düzenlemekten çok daha ilginç şeyler yapmak için kullanılabilir

beyin büyüklüğü genellikle vücut büyüklüğünü takip eder

yani vurgulamak istediğim şey bizim beynimizin büyük insansı maymunların beyinleriyle karşılaştırdığımızda daha büyük olması

goriller bizden 23 kat daha büyüktür bu yüzden beyinleri de bizimkilerden daha büyük olmalı ama öyle değil

bizim beynimiz goril beyninin 3 katı büyüklüğünde

ayrıca insan beyni kullandığı enerji miktarı bakımından da özel görünüyor

ağırlığı vücudumuzun yalnızca yüzde 2 si olmasına rağmen günlük enerji ihtiyacımızın yüzde 25 ini kullanıyor

bu 2000 kalorinin 500 ünü sadece beyninizi çalışır halde tutmak için kullandığınız anlamına geliyor

pekala insan beyni olması gerektiğinden daha büyük kullanması gerektiğinden daha fazla enerji kullanıyor bu yüzden özel

ve burası hikayenin beni rahatsız etmeye başladığı nokta

biyolojide tüm hayvanlara ve genel olarak hayata uygulamak için kurallar ararız neden evrimin kuralları herkese uygulanırken bize uygulanmamış

belki de problem tüm beyinlerin aynı şekilde çalıştığı varsayımıydı

belki aynı boyuttaki 2 beyin aslında çok farklı miktarlarda nöron içeriyorlardı

belki çok büyük beyin normal boyutlu bir beyinden çok daha fazla nöron içermek zorunda değildi

belki insan beyni özellikle serebral korteks boyutundan bağımsız olarak tüm beyinlerden daha fazla nöron içeriyordu

o zaman cevaplanması gereken şu soru bence oldukça önemlidir i̇nsan beyninde kaç nöron var ve diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında ne durumda

şimdi 100 milyar nörona sahip olduğumuzu bir yerlerde görmüş ya da okumuş olabilirsiniz 10 yıl önce çalışma arkadaşlarıma bu sayının nereden geldiğini bilip bilmediklerini sordum

kimse bilmiyordu

sayı hakkındaki esas kaynağı bulmak için literatürü taradım ama bütün aramalarıma rağmen asla bulamadım

aslında hiç kimse insan beynindeki ya da başka bir beyindeki nöron sayısını hesaplamamış gibi görünüyor

sonra beyindeki hücreleri saymak için kendi yöntemimle çıkageldim aslında beyni eriten bir çözücüden ibaretti

bu şu şekilde çalışıyor bir beyni ya da beynin parçasını alıp onu çözülmesi için bir deterjanın içine koyun bu hücre zarlarına zarar verir ama hücre çekirdeği sağlam bir şekilde kalır böylece serbest hücre çekirdeklerinin olduğu bir süspansiyon elde edersiniz bunun gibi görünecektir berrak bir çorba gibi

bu çorba daha önce bir fareye ait olan bir beynin tüm hücre çekirdeklerini barındırıyor

bu çorbanın güzelliği şurada siz bu çorbayı çalkalayarak hücre çekirdeklerini homojen bir sıvı haline dönüştürebilirsiniz böylece mikroskop altında homojen sıvının 45 örneğine baktığınızda hücre çekirdeklerini sayarak sıvının geri kalanında kaç hücre olduğunu söyleyebilirsiniz

bu basit anlaşılır ve gerçekten hızlı

biz bu yöntemi kullanarak düzinelerce farklı türün beyinlerindeki nöron sayılarını hesapladık ve tüm beyinlerin aynı şekilde oluşmadığı sonucuna vardık

örnek olarak kemirgenleri ve primatları alalım büyük bir sıçan beyninde ortalama nöron boyutu artar ve beyin hızlı şekilde büyür ve boyut artışı nöron sayısı artışından çok daha fazla olur

ancak primat beyninde nöronların boyutu büyümeden nöron sayısında artış olur bu beyindeki nöronları arttırmak için oldukça verimli bir yol

sonuç ise primat beyni daima aynı boyuttaki sıçan beyninden daha fazla nörona sahiptir ve beyin büyüdükçe aradaki fark da artacaktır

peki ya bizim beynimiz

bizim beynimizde ortalama 16 milyarı serebral kortekste olmak üzere 86 milyar nöron vardır ve serebral korteksin bilinç mantıksal ve soyut muhakeme yeteneğinin merkezi olduğu düşünüldüğünde ve 16 milyar nöronun beynin diğer bölümlerinde bulunandan daha fazla sayıda olduğu düşünüldüğünde sanırım bu olağanüstü bilişsel işlevlerimiz için yapılabilecek en basit açıklama

fakat 86 milyar nöronun ne anlama geldiği kadar önemli değil

mesela beyin boyutu ile beyindeki nöron sayısı arasındaki ilişki matematiksel olarak tanımlayabiliriz ve eğer insan beyni sıçan beyni şeklinde düzenlenseydi nasıl görüneceğini hesaplayabiliriz

86 milyar nörona sahip bir sıçan beyni 36 kg ağırlığında olurdu

bu mümkün değil

o boyuttaki bir beyin kendi ağırlığı tarafından ezilirdi ve bu imkansız beyin 89 tonluk bir vücut tarafından taşınabilirdi

bunun bize benzediğini düşünmüyorum

bu bile neden sıçan olmadığımızı göstermeye yeter

i̇nsan beyni sıçan beyninin büyüğü değildir

sıçanla karşılaştırıldığımızda özel görünüyor olabiliriz evet ama sıçan olmadığımızı bildiğimiz için bu adil bir karşılaştırma olmaz

biz primatlarız yani adil karşılaştırma diğer primatlarla olandır

ve bu noktada eğer matematiğe dönersek 86 milyar nörona sahip normal bir primat beyninin 12 kg ağırlığında olması benimki gibi vücudunun 66kg olması benimle tamamen aynı beklenir ve bu bizi şaşırtıcı olmayan ancak çok önemli bir sonuca götürür ben bir primatım

ve herbiriniz birer primatsınız

ve darwin &apos de öyle

darwin in gerçekten buna memnun olacağını düşünmeyi seviyorum

onun beyni bizimkiler gibi diğer primatlarla aynı şekilde yapılmıştı

i̇nsan beyni olağanüstü olabilir evet ama nöron sayısı olarak özel değil

bu sadece büyük bir primat beyni

bence bu bize doğadaki yerimizi hatırlatması açısından çok alçak gönüllü ve çarpıcı bir düşünce

peki neden o kadar enerji harcıyor

diğer insanlar insan beyninin ve diğer türlerin beyinlerinin ne kadar enerji harcadığını hesapladı ve şimdi her bir beyinde kaç nöron var biliyoruz o zaman matematik yapabiliriz

ortaya çıkan şey insanların ve diğer canlıların beyinleri aynı miktarda enerji harcamaktadır günlük bir milyar nöron başına ortalama 6 kilokalori

yani beynin harcadığı toplam enerji basit bir şekilde nöron sayısıyla doğru orantılıdır ve incelersek insan beyninin tam da beklediğiniz kadar enerji harcadığı ortaya çıkar

beynin bu kadar fazla enerji harcamasının nedeni oldukça basit çünkü çok fazla sayıda nöron içeriyor ve primat olduğumuz için diğer hayvanlarla karşılaştırıldığında vücut büyüklüğüne göre çok daha fazla nörona sahibiz bu da harcadığımız enerjiyle ilişkili ama özel olduğumuz için değil primat olduğumuz için

son olarak bu kadar olağanüstü nöron sayısına nasıl sahip olduk ve özellikle büyük insansı maymunlar bizden daha büyük olduklarına halde neden bizden daha büyük bir beyne ve daha fazla nörona sahip değiller

beynin bu kadar çok nörona sahip olmasının ne kadar pahalıya mal olduğunu fark ettiğimde belki basit bir sebebi vardır diye düşündüm

belki de sadece hem büyük bir vücuda hem de büyük bir beyne sahip olabilecek kadar enerji sağlayamıyorlardır

tekrar matematiğe dönelim

bir tarafta primatların çiğ besin yiyerek günlük ne kadar enerji kazandığını hesapladık ve diğer tarafta vücudun büyüklüğüne göre ne kadar enerji harcadıklarını ve nöron sayısına göre beyinlerinin ne kadar enerji harcadığını hesapladık ve belli miktarda beslenen primatın karşılayabileceği vücut büyüklüğü ile beyindeki nöron sayısı kombinasyonlarına baktık